Giriş
MEF Üniversitesi olarak, akademik ve idari tüm süreçlerde kapsayıcı ve destekleyici bir ortam yaratma amacındayız. Bu doğrultuda üniversitemizde bütün alanlarda cinsiyetler arasında eşitliğin, dengenin ve çeşitliliğin geçerli olmasını gözetecek etkin bir politika geliştirmeyi ve uygulamayı hedefleyerek Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planı’nı (TCEP) oluşturduk. Bu plan, akademik topluluğumuz içinde cinsiyetlerin karşılaştığı zorlukları tanır ve adillik ile eşit fırsatlar sağlamak amacıyla somut adımları belirler. Türkiye'nin kültürel çeşitliliğini göz önünde bulundurarak, dengeli ve kapsayıcı bir akademik ortam sağlamayı önemsiyoruz. TCEP ile topluluğumuzun sürekli değişen dinamiklerine uyum sağlayacak gerçekçi ve etkili çözümler sunmayı amaçlıyoruz. Ulaşılabilir hedeflere odaklanarak, tüm üniversite üyelerinin cinsiyetinden bağımsız olarak değer gördüğü bir ortam oluşturmayı hedefliyoruz. Yükseköğretimin dinamik yapısında, bilginin sadece ders kitapları ve konferans salonlarıyla sınırlı olmadığının bilincindeyiz; kapsayıcılık, saygı ve adalet bizim için esastır. MEF Üniversitesi olarak, çeşitliliği destekleyen bir ortamı teşvik etmeyi önemsiyor ve bu bağlamda TCEP’yi bu anlayışın merkezine yerleştiriyoruz. TCEP’yi şu temel prensipler doğrultusunda uygulamayı hedefliyoruz:
Üniversitemizi, toplumumuzun çeşitliliğini yansıtan bir yer olarak görmek ve TCEP'nin bu çeşitliliği üniversite kültürümüze entegre etmesini sağlamak. Her cinsiyetten insanın eşit değer gördüğü, kabul edildiği ve desteklendiği bir ortamı teşvik etmek.
Kapsayıcılığı akademik mükemmeliyetin temeli olarak benimseyerek, üniversitemizde herkesin kendini ifade edebildiği, duyulduğu ve desteklendiği bir kültür yaratmak.
Öğrencilerimize küreselleşen dünyada başarı için gerekli olan değerleri ve becerileri kazandırmak. Eşitlik, çeşitlilik ve sosyal sorumluluk bilincini aşılayarak onları, birbirine bağlı ve çeşitliliğe açık bir topluma katkıda bulunmaya hazırlamak.
TCEP'yi etkin bir şekilde uygulayarak, eşitlikçi bir üniversite kültürünü teşvik etmek ve herkes için erişilebilir fırsatlar sunan bir geleceği inşa etmek.
Her bireyin potansiyelini ortaya koyabilmesi için cinsiyet temelli kısıtlamalar olmaksızın adil bir ortam yaratmaya ve engelleri ortadan kaldırmaya odaklanmak.
Bölüm I. Cinsiyet Eşitliği için Kurumsallaşma ve Kapasite Geliştirme
1982 Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın “Herkes, dil, ırk, renk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrım gözetilmeksizin kanun önünde eşittir.” diyen 10. Maddesi kapsamında Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planı’nın (TCEP) amacı, kurumsal yapıda cinsiyet eşitliğini hedefleyen bir dönüşümü teşvik etmektir. TCEP'nin başarısını sağlamak amacıyla Cinsiyet Eşitliği İzleme Komitesi (CEK) kurulacak ve bu komite, planın uygulanmasını, koordinasyonunu ve denetimini gözeten bir rol üstlenecektir.
Cinsiyet Eşitliği İzleme Komitesi (CEK)
Cinsiyet Eşitliği İzleme Komitesi’nin (CEK) üyeleri, MEF Üniversitesi Rektörü tarafından belirlenecektir. CEK Rektör'e rapor verecektir. CEK, akademik ve idari personel ile öğrencilerden oluşacak ve cinsiyet eşitliği konusunda politikalar belirleme ve aşağıda belirtilen görevleri yerine getirmek amacıyla düzenli olarak toplanacaktır. CEK’nin oluşturulması için, cinsiyet eşitliği alanında çalışan ve bu alanda eğitim almış olanlar önceliklendirilecektir. CEK, yılda iki kez toplanacak olup görev ve sorumlulukları aşağıdaki gibidir:
TCEP'nin uygulanması için stratejik liderlik ve yönetim sağlama,
TCEP'nin yıllık hedeflerini belirleme,
Düzenli bir cinsiyet eşitliği raporlama düzeninin uygulanmasını destekleme,
Cinsiyet Eşitliği Uygulama Komitesi'nin hazırlayacağı raporlara dayanarak kritik eylem adımlarını belirleme,
Kapsayıcılık ve cinsiyet eşitliği açısından genel başarıyı değerlendirme ve bu konuda başarıları teşvik etme.
Cinsiyet Eşitliği Uygulama Komitesi, (CEUK)
Cinsiyet Eşitliği Komitesi (CEUK), ilgili Bölüm ve Birim temsilcilerinden oluşacak ve CEK tarafından atanacaktır. CEUK, yılda en az iki kez toplanacak ve aşağıdaki görevleri yürütecektir:
Cinsiyete göre ayrılmış verileri izlemek ve analiz etmek ve raporlamak,
TCEP hedeflerinin ilerlemesini değerlendirmek ve yaygınlaştırmak,
TCEP hedefleri ile uyumlu yıllık çalışma planı oluşturmak ve onay için CEK’ye sunmak,
CEK’ye rapor vermek, sürdürülebilirlik konusunda tavsiyeler sunmak ve TCEP kapsamındaki süreçlerin durumunu güncellemek,
Cinsiyet eşitliğini sağlamak için öncelikli eylemleri belirlemeye yönelik bildirimler sunmak,
Cinsiyet eşitliği konusundaki eğitim fırsatlarında, atölyelerde ve farkındalık artırma çalışmalarında yer almak veya liderlik etmek,
CEK tarafından onaylanan tüm girişimleri desteklemek,
TCEP doğrultusunda gerçekleştirilen eylemlere dair altı aylık raporlar sunmak.
Bölüm II. İşe Alım ve Kariyer Gelişimi
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası ve 4857 sayılı İş Kanunu, çalışanlar arasında herhangi bir ayrımcılık biçimini açıkça yasaklamaktadır. Bu mevzuatlar, dil, ırk, renk, cinsiyet, engellilik, siyasi düşünce, felsefi inanç, din veya mezhep gibi faktörlere dayalı olarak işe alım veya işyerlerinde ayrımcılığı özellikle yasaklayan hükümleri içermektedir. İş Kanunu'nun 5. maddesinde belirtildiği gibi, istihdam ilişkileri bağlamında cinsiyete dayalı ayrımcılık kesinlikle yasaktır. Kanun, çalışanların cinsiyetinin aynı iş için daha düşük ücretler belirleme konusunda belirleyici bir faktör olamayacağını açıkça belirtmektedir. Bununla birlikte, olumlu bir kurumsal kültürü teşvik etmek için proaktif önlemler alınacak ve karar alma süreçlerinde cinsiyet dengesini sağlamak için mekanizmalar uygulanacaktır. İstihdam ve kariyer geliştirme prosedürlerini güçlendirmek için şu önlemler uygulanacaktır:
Cinsiyet dengesini gözeten komiteler ve kurullar oluşturmak.
Araştırma fonları, ödüller ve hibe başvurusu yapan ve de bu destekleri alan araştırmacılar arasındaki kadın temsilini artırmaya çalışmak.
Liderlik pozisyonları başta olmak üzere işe alım süreçlerinde etkili olabilecek önyargıları eğitim ve farkındalık girişimleri aracılığıyla ele almak.
Araştırma faaliyetlerine cinsiyet boyutunun dahil edilmesini teşvik etmek.
Bölüm III. İş-Yaşam Dengesi
İş yaşamı ile özel hayat arasındaki dengenin önemine inanan MEF Üniversitesi, adil bir akademik topluluğun gelişimine katkıda bulunmak amacıyla, bireylerin hem profesyonel hem de kişisel olarak başarılı olabileceği bir ortam sunmayı hedefler. Üniversitemiz, fırsat eşitliğini teşvik ederek, cinsiyet politikamızı yayarak, eğitimde ve öğretimde cinsiyet dengesini teşvik ederek, farkındalık eğitimleri düzenleyerek ve düzenli anketler uygulayarak, akademik ailemizin tüm üyelerinin bütünsel refahını değerli kılan bir üniversite kültürü oluşturmayı amaçlar. Uyumlu bir iş-yaşam dengesinin bireysel başarı ve kurumsal ilerleme için önemli olduğu ilkesini benimseyerek, MEF Üniversitesi, her üyenin hem mesleki hem de kişisel hedeflerinde başarılı olması için gerekli araçlara ve kaynaklara sahip olmasını hedefler. İş-yaşam dengesini artırmak amacıyla aşağıdaki prensip ve faaliyetler uygulanacaktır:
Tüm cinsiyetler için eşit fırsatları ve adil muameleyi teşvik etmek.
Üniversitenin cinsiyet politikasını, iç iletişim kanalları aracılığıyla düzenli olarak yaymak.
İşyerinde toplumsal cinsiyet temelli eşitsizlikler hakkında farkındalığı artırmaya yönelik eğitim oturumları düzenlemek.
Çalışanlar arasındaki iş-yaşam dengesini ve iş memnuniyetini izlemek amacıyla anketler düzenlemek.
Bölüm IV. Eğitim ve Öğretim
TCEP'nin bu bölümü, cinsiyet eşitliği prensiplerini üniversitenin eğitim ve öğretim unsurlarına entegre etmeye odaklanır ve akademik topluluğun tüm üyeleri için farkındalığı, anlayışı ve adil fırsatları teşvik eden bir ortamın oluşturulmasını amaçlar.
Müfredat Entegrasyonu: Cinsiyet perspektifini akademik disiplinlere yayarak kapsamlı ve kapsayıcı bir eğitim deneyimi sağlamak.
Müfredat içeriğini gözden geçirmek ve güncellemek için öğretim üyeleri ile iş birliği yaparak çeşitli sesleri ve cinsiyetle ilgili konuları içermeyi sağlamak.
İlgili çalışma alanlarına cinsiyetle ilgili konularda özel seçmeli dersler veya modüller eklemek.
Öğretim Üyeleri Eğitimi: Öğretim üyelerinin cinsiyetle ilgili konularda farkındalıklarını artırmak ve bu perspektifleri öğretimlerine entegre etme araçlarıyla donatmak.
Öğretim metodolojilerinde cinsiyet hassasiyeti konusunda atölye çalışmaları ve seminerler düzenlemek.
Öğretim üyelerinin güncel araştırmalar ve cinsiyet boyutunu kapsayan eğitimdeki en iyi uygulama örnekleri hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak için profesyonel gelişim fırsatları sunmak.
Öğrenci Eğitimi: Öğrencilere cinsiyet eşitliğinin önemini anlatarak kapsayıcı bir öğrenme ortamını teşvik etmek.
Sınıf etkinliklerine cinsiyetle ilgili tartışmalar ve vaka çalışmalarını entegre etmek.
Cinsiyetle ilgili kalıp yargılar, ayrımcılık ve kapsayıcı iletişim konularını ele alan farkındalık çalışmaları ve atölyeler geliştirmek ve uygulamak.
İdari Kadro Eğitim Programları: Yönetim ve destek personeli için eğitim programları sunarak kapsayıcı bir üniversite kültürü oluşturmak.
İdari süreçlerde cinsiyet önyargısını fark etme ve ele alma konusunda düzenli eğitim oturumları düzenlemek.
İdari kadro üyeleri için kapsayıcı ve destekleyici bir ortam oluşturmayı ele alan atölye çalışmaları düzenlemek.
Araştırmada Cinsiyet Eşitliği Eğitimi: Araştırma faaliyetlerinin cinsiyet eşitliği prensiplerini gözetmesini ve teşvik etmesini sağlamak. Araştırma metodolojisi derslerine cinsiyetle ilgili boyutları entegre etmek.
İş Birlikleri ve Ortaklıklar: Cinsiyet eşitliği eğitim ve eğitim programlarının etkililiğini artırmak amacıyla dış paydaşlarla iş birliği yapmak. Sivil toplum kuruluşları ve cinsiyet eşitliği örgütleri ile iş birliği yaparak uzmanlar tarafından yönlendirilen eğitim oturumları sunmak.
Değerlendirme ve Geri Bildirim Mekanizmaları: Cinsiyet eşitliği hakkında düzenlenecek eğitimlerin etkisini düzenli olarak değerlendirmek ve sürekli iyileştirme için geri bildirim toplamak.
Cinsiyetle ilgili eğitim programlarının etkililiğini ölçmek için anketler ve değerlendirmeler uygulamak.
TCEP kapsamında yürütülen faaliyetlerin etkisinin en üst seviyede olabilmesi için üniversite topluluğunun ihtiyaç ve görüşlerini iletebilecekleri açık geri bildirim kanallarını teşvik etmek.
Bölüm V. Araştırma
Toplumsal Cinsiyet Eşitliği Planı’nın bu bölümü, MEF Üniversitesi içinde araştırma faaliyetlerinde cinsiyet eşitliğini teşvik etme hedefini vurgular. Potansiyel önyargılara çözüm bulunması, araştırma projelerinde çeşitliliğin sağlanması ve kapsayıcı bir araştırma kültürünün geliştirilmesiyle üniversite, çeşitli perspektifleri yansıtan bir bilgi üretim süreci yürütmeyi amaçlar.
Kapsayıcı Araştırma Proje Finansmanı: Tüm cinsiyetlerden bireyler tarafından yönetilen projeler için araştırma finansmanına adil erişimi sağlamak.
Araştırma hibelerinin tahsisinde şeffaf ve kapsayıcı kriterleri uygulamak.
Cinsiyetle ilgili konuları açıkça ele alan veya cinsiyet eşitsizliklerini araştırmayı amaçlayan araştırma önerilerini teşvik etmek ve desteklemek.
Cinsiyet Dengeli Araştırma Ekipleri: Araştırma ekiplerine çeşitli bakış açılarını ve görüşleri dahil etmeyi teşvik etmek.
Tüm cinsiyetlerden üyeleri içeren araştırma iş birliklerini teşvik etmek.
Çalışmalarında cinsiyet duyarlı yaklaşımları benimsemeleri için araştırmacılara eğitim ve kaynaklar sağlamak.
Tüm disiplinlerde araştırma tasarımında cinsiyetle ilgili değişkenleri düşünme konusunda kılavuzlar oluşturmak.
Araştırma Etiği ve Cinsiyet Duyarlılığı: Farklı cinsiyetlerin potansiyel etkisini düşünen etik araştırma uygulamalarını sağlamak. Araştırma etiği derslerine cinsiyet duyarlılık eğitimi eklemek.
Cinsiyetle İlgili Araştırma Bulgularının Yayılması: Cinsiyet eşitliğine katkıda bulunan ve kalıp yargılara meydan okuyan araştırma bulgularını paylaşmak ve yaymak.
Cinsiyetle ilgili konuları ele alan araştırma makalelerinin yayınlanmasını desteklemek.
Cinsiyet odaklı araştırmaları sergilemek ve tartışmak için seminerler, konferanslar ve halka açık konferanslar düzenlemek.
Cinsiyet Duyarlı Veri Toplama ve Analizi: Araştırma veri toplama ve analiz yöntemlerinin cinsiyet farklılıklarına duyarlı olmasını sağlamak.
Veri toplamada cinsiyetle ilgili duyarlı göstergelerin kullanımı konusunda rehberlik sağlamak.
Araştırma verilerini cinsiyete göre ayrıştırarak potansiyel eşitsizlikleri belirlemeyi teşvik etmek